Is de klaproos giftig? En andere papaver weetjes …
Veel mensen denken dat de klaproos giftig is, maar dat is geheel ten onrechte. Een eerste belangrijke weetje: alle klaprozen zijn papavers, maar niet alle papavers zijn klaprozen.
En de gewone klaproos van bij ons? Die is dus niet giftig. Bloemen, blaadjes én zaden zijn juist eetbaar en verrassend lekker. Uiteraard is het wel noodzakelijk dat je het verschil kent tussen de gewone (of grote) klaproos en de giftige papaversoorten.
Hoe je deze plant correct kan wildplukken en veilig kan bereiden? Dat leer je in deze kennisblog.
Grote klaproos of gewone klaproos
Botanische naam: Papaver rhoeas
Volksnaam: kollenboem
“In Flanders’ fields the poppies blow …” Dit wereldberoemde gedicht van John McCrae maakt van de klaproos hét symbool van WOI. De felrode bloembladen symboliseren het bloed van de vele gesneuvelde soldaten en zijn tegelijk een teken van hoop.
In België en Nederland kom je voornamelijk de grote of gewone klaproos tegen. Een eenjarige plant die je vanop meters afstand herkent aan zijn typische bloemen. Ze groeien graag samen in bermen en op braakliggende grond.
De klaproos is een echte pioniersplant en komt als eerste tevoorschijn na verstoring van de bodem. De zaden zijn erg kiemkrachtig en hebben niet veel aarde nodig. Zo komen ze met veel gemak piepen tussen de stoeptegels.
De laatste jaren tref je ze steeds vaker aan in het wild en da’s niet zo toevallig. Naar aanleiding van de 100-jarige herdenking van WOI, werden er veel klaprozen ingezaaid op openbaar terrein. Daar zien we nu de verwilderde afstammelingen van.
Daarnaast blijven deze planten het goed doen tijdens droge zomers. Dan floreert de klaproos, terwijl de andere planten er maar slapjes bijstaan. Al gemerkt?
Welke klaprozen zijn giftig?
De gewone of grote klaproos is dus niet giftig. Waarom dit dan massaal wordt verondersteld? Omdat veel andere papaversoorten wél giftig zijn.
Het geslacht Papaver kent wereldwijd zo’n zestig soorten. Nu, geen zorgen. Tenzij je papavers gaat wildplukken in het buitenland, hoef je slechts vier andere soorten te kennen die hier bij ons in het wild voorkomen:
Bastaardklaproos (Papaver hybridum) > eerder zeldzaam, met lichtblauwe meeldraden.
Bleke klaproos (Papaver dubium) > klein en meer oranje van kleur.
Ruige klaproos (Papaver argemone) > ook een kleinere soort.
Slaapbol of bolpapaver (Papaver somniferum) > uit de zaadbol wordt maanzaad gewonnen, van het melksap wordt opium gemaakt.
Deze papavers bevatten allen alkaloïden (stoffen met krachtige werking). De ene soort is al wat giftiger dan de andere, bij planten is dat vaak een dunne lijn. Het hangt ook erg af van de dosering.
Voor alle duidelijkheid: de Papaver rhoeas, de klaproos waarover de rest van deze blog gaat, is perfect veilig voor gebruik.
🌵 Jeckyll & Hyde plantenvibes
In de plantenwereld kom je wel vaker varianten tegen van eenzelfde plant, waarbij de ene vrij onschuldig is en de andere juist zeer schadelijk. Een beetje zoals Jeckyll & Hyde. Ken jij bijvoorbeeld het verschil tussen de gewone berenklauw en de reuzenberenklauw?
Kan je klaproos wildplukken?
Jazeker, maar ga klaproos nooit zomaar wildplukken om in een vaas te zetten. Want eens geplukt, verliest hij vrijwel onmiddellijk zijn mooie, rode bloemblaadjes.
Zo wildpluk je klaproos bloemen
De gewone klaproos is het makkelijkst te herkennen tijdens de bloeitijd. Die loopt normaal in de maand juni, maar kan ook van mei tot in juli. De precieze periode valt door het veranderende klimaat steeds moeilijker te voorspellen, helaas.
Als beginnende wildplukker begin je dus best met de bloemblaadjes, omdat je die haast niet kan verwarren. Trek de bloemblaadjes voorzichtig van de plant. Laat de stengel staan.
Zo oogst je klaproos zaden
Als de klaproos is uitgebloeid, schiet er bovenaan de stengel een zaaddoosje over. Eerst is het groen en dicht, daarna wordt het bruin en opent het topje zich. Zo kan de wind de zaden verspreiden.
Als jij deze zaden wil oogsten, wacht je ook op dit moment. Breek de zaaddoosjes af en schud de superkleine zaadjes uit in een ander doosje. Opgelet: de klaproos is een eenjarige plant, dus als je alle zaden tegelijk oogst, heb je volgend jaar geen klaprozen meer.
En wat met de bladeren?
Klaproos bladeren oogsten is niet voor wildplukbeginners. Je plukt ze best voor de bloei, maar dan herkent een ongetraind oog ze nauwelijks. Wil je dit graag leren? Dan ben je hartelijk welkom in de jaaropleiding wildplukken, online of met live lessen erbij. Voor elke ziel wat wil(d)s. 🤗
Welk deel van de klaproos is eetbaar?
Ik verklapte het al in de inleiding: de bloembladen, blaadjes en zaden zijn eetbaar en ook nog eens verrassend lekker.
Klaproos bloemen
De bloemen van de klaproos hebben geen supersterke smaak, maar ze ogen fantastisch mooi in of op een koude salade. Daarnaast kan je ze voor de kleur toevoegen aan azijn of rozensiroop, om dat intense rood erin te krijgen.
Klaproos zaden
De zaden gebruik je net als maanzaad in zoet of hartig gebak, strooi je over rijst of in groentegerechten. Rooster voor gebruik heel kort in een droge pan om de smaak en inhoudsstoffen naar boven te halen.
Klaproos bladeren
De bladeren oogst en eet je best voor de bloeitijd, want daarna zijn ze taaier. Heel lekker als rauwe saladegroente, met hun knapperige bite. Klaproos bladeren lijken een beetje op rucolabladeren, maar zijn minder pikant.
Wanneer mag je klaproos zaaien?
Wil je zelf een voorraad klaprozen zaaien in de tuin? Zorg dan eerst en vooral voor goed verstoorde, zanderige grond. Volg het ritme van de natuur en zaai wanneer de plant in de natuur zijn zaad verspreidt: juni-juli.
Klaprozen zaaien zichzelf gemakkelijk uit, maar het blijven pioniersplanten. Als de ondergrond na verloop van tijd opnieuw begroeid is, verdwijnen de planten vanzelf. Dus houd je grond vrij en woel hem regelmatig om, wil je klaprozen blijven stimuleren.
Heb je een oprit met kiezeltjes? Ook dat is een ideale bodem om een border klaprozen in te zaaien.
Last van droge prikkelhoest? Klaproos kalmeert
De knalrode bloemblaadjes kan je ook medicinaal inzetten, met name bij droge prikkelhoest. Klaproos bevat namelijk slijmstoffen die verzachtend werken op de luchtwegen en je hoest effectief stillen.
Deze plant werkt bovendien licht kalmerend en vergemakkelijkt de slaap. Hij wordt vaak gecombineerd met de gewone vlier in hoestsiroop of hoeststillende thee. De moeite om zelf uit te proberen!
🍵 Recept hoeststillende thee:
Neem 1 deel gedroogde klaproosbloemblaadjes
Neem 1 deel gedroogde vlierbloesem
Neem 1 deel gedroogde tijm
Overgiet met heet water en laat afgedekt 10 min trekken
Zeef de thee en geniet van het kalmerende effect
Nog enkele klaproos weetjes?
Vooruit dan, als toemaatje …
De klaproos is geen roos, ook al komt de term wel in de naam voor. Net zomin als de pioenroos een roos is, trouwens.
Waar komt de naam ‘klaproos’ dan vandaan? Wel, je kan de bloemblaadjes laten klappen. Echt waar. Heel vroeger was dit een populair kinderspelletje. In Wildkruid, het wildplukboek voor kinderen, kan je dit samen herontdekken.
Wist je dat je van de klaproos ook een schattig popje kan maken dat je mooi kan laten indrogen? Knutsel stap voor stap met me mee: Zo maak je een klaproospopje.
Zelf leren wildplukken?
Naast de gewone klaproos zijn er nog zoveel andere krachtige wilde planten om te ontdekken. Het is mijn droom om samen met jou onze collectieve plantenblindheid om te zetten naar gezamenlijke plantenwijsheid.
Wil je graag leren wildplukken op een veilige en duurzame manier? Dan heb ik iets voor jou: een gratis driedaags kickstartpakket. Stiekem hoop ik dat je daarna de wildplukkriebels te pakken hebt, natuurlijk… Wat denk je?
Lieve Galle, wilde plantenfluisteraar sinds 2002
Volg Lieve ook hier: Facebook - Instagram
Als herboriste en wildplukexperte is Lieve Galle gek op wilde planten. En op mensen. Maar ze merkte al gauw dat de connectie tussen die twee ontbrak.
Daarom richtte ze als wildplukpionier Wild Plant Forager op en organiseert ze nu al jarenlang lezingen, geleide wandelingen, kruidenworkshops en jaaropleidingen wildplukken.
Het is haar missie en passie om de kracht van planten bekender te maken bij het grote publiek. En dit op een veilige en duurzame manier.
🪴 Psst… heb je Lieves wildplukboek al in huis? Winnaar van de Lekker Vega Kookboekenwedstrijd!
Disclaimer:
De info op deze pagina kan in geen enkel geval medisch advies vervangen. Indien je kruiden gebruikt, zijn interacties met medicatie, nevenwerkingen en allergische reacties mogelijk. Als je al medicatie neemt, overleg dan altijd met je arts. Gebruik altijd je gezond verstand.
Niet alle kruiden zijn veilig tijdens de zwangerschap of borstvoedingsperiode. Overleg in dat geval met je vroedvrouw of lactatiekundige (of La Leche League). Ook voor jonge kinderen gebruik je sommige kruiden niet of wordt de dosering aangepast.
Wild Plant Forager kan niet aansprakelijk worden gesteld voor welke schade dan ook die voorkomt uit het toepassen van de kennis uit onze opleidingen, podcasts, boeken of blogs.