De vele voordelen van kamille thee: een weldaad voor lijf en geest
Als herboriste ken ik al lang de voordelen van kamille thee, maar eerlijk? Vroeger lustte ik dat helemaal niet. Ik voelde me daar zelfs een beetje beschaamd over en gaf dat niet graag toe, nee. 😅
Tot ik zelf verse kamille thee begon te zetten en erachter kwam dat die smaak gigantisch veel lekkerder is dan kamille thee uit zakjes. Maar dus wezenlijk anders, hé. Wat een verschil!
In deze blog wil ik je overtuigen om zelf de handen uit je wildplukmouwen te steken. Want dit geneeskrachtige kruidendrankje is naast overheerlijk ook nog eens een weldaad voor lijf en geest.
Wat, waarom en hoe zelf je kopje kamille thee zetten? Je leest het allemaal hieronder. 🍵
Echte kamille
Botanische naam: Matricaria chamomilla of Matricaria recutita
Volksnaam: kamomille, appelijn, hemdeknop, plantendokter
Echte kamille is een eenjarige pioniersplant die vaak als eerste komt piepen op braakliggende, verstoorde grond. Denk aan een bouwwerf die al even stilligt of een omgeploegd akkerveld.
Typisch aan deze plant zijn de zoetgeurende bloemen met breed en hol bloemhoofd, felgeel hart en witte lintblaadjes errond. Echte kamille wordt zo’n 30 cm hoog en heeft ultrafijn ingesneden blaadjes.
In de kruidengeneeskunde is echte kamille al eeuwenlang in gebruik met kamille thee als bekendste bereiding. Het stuifmeel werd zelfs al teruggevonden in de maag van de Egyptische farao Ramses. Ondanks de hypes rond exotische kruiden als gember of kurkuma, blijft de kamille een vaste waarde.
In de middeleeuwen werd de plant ook gebruikt als strooikruid op de aangestampte aardevloeren. Dit om de onfrisse geur te verdoezelen in huis (waar vaak ook de kippen rondliepen) en om te desinfecteren.
Echte kamille wordt ook wel de plantendokter genoemd, omdat hij een positieve werking heeft op andere planten in de buurt. Die worden namelijk minder ziek. Straf, hé? Die geneeskrachtige werking geldt dus ook voor mensen …
De vele voordelen van kamille thee
Kamille thee is een veelzijdig geneeskrachtige plant die vele voordelen biedt, zowel inwendig als uitwendig. De rode draad is de kalmerende, rustgevende werking.
Bij inwendig gebruik:
Te veel of te snel gegeten? Last van je maag of winderigheid? Kamille thee drinken verzacht de krampen en zorgt voor een vlotte spijsvertering. Combineer met pepermunt voor extra verlichting.
Kamille thee is ook een natuurlijke krampstiller bij menstruatiepijnen.
Deze plant heeft een ontstekingswerend effect en beschermt o.a. tegen maagzweren. Gorgel of spoel je mond met sterke kamille thee om te ontsmetten.
Op mentaal vlak werkt kamille anti-stresserend. Last van piekergedachten? Geraak je moeilijk in slaap? Een kuur met kamille thee helpt je te ontspannen en belooft een betere nachtrust.
Verrassend weetje: kamille is ook een eetlustopwekker. Mensen (veelal ouderen) met verminderde eetlust vallen af en dreigen zo te verzwakken. Met kamille thee krijgen ze meer trek en houden ze hun gewicht op peil.
Bij uitwendig gebruik:
Kamille werkt ook kalmerend voor de gevoelige huid die snel reageert of last heeft van roodheid. Drenk een katoenen of linnen doekje in sterke (lauwe) kamille thee en leg dit kamilledoekje op de oogleden. Dit verzacht vermoeide of geïrriteerde ogen.
Kamille olie en zalf bestaan ook. Die werken goed tegen littekenvorming. Hoe je die bereidingen maakt, leer ik m’n cursisten in de jaaropleiding wildplukken. Altijd welkom! 😊
🫙 Meer wondermiddeltjes voor je huid?
> Weegbreezalf verlicht pijn, irritatie en jeuk op je lichaam. Hoe je deze zalf zelf maakt, lees je in deze blog: De geneeskracht van weegbree.
> Vogelmuurzalf werkt helend op een huid die snel rood wordt en trekkerig aanvoelt, zoals luieruitslag of eczeem. Het recept vind je hier: Vogelmuur: eetbaar, lekker én supergezond.
> Teunisbloemolie verbetert de elasticiteit van je huid en reguleert de talgproductie. Werkt goed bij droge, schilferige huid en acne. Lees hier verder: Alles over teunisbloemolie.
Heeft kamille thee ook nadelen?
Zijn er ook nadelen aan het drinken van kamille thee? Welja, er zijn een paar aandachtspunten:
Zo drink je best geen kamille thee tijdens het 1ste trimester van je zwangerschap. Kamille is namelijk een menstruatieopwekker. In het Groot handboek geneeskrachtige planten van Dr. Geert Verhelst staat dit ook vermeld, dus wees voorzichtig.
Kamille behoort tot de Asteracea of Compositae (composietenfamilie). Een behoorlijk aantal mensen heeft een composietenallergie. Ook bij het drinken van kamille thee kunnen zij allergisch reageren.
Kamille thee mag je niet de hele tijd doornemen, omdat er anders gewenning kan optreden. Dan heeft de werking minder effect. Las daarom na enkele weken gebruik een pauze in.
🩺 Blijf overleggen met je arts
Sowieso kan ik niet genoeg benadrukken dat je bij zwaardere of aanhoudende klachten altijd eerst je behandelende arts raadpleegt. Ook als je andere medicatie neemt en je wil kuren met bepaalde kruiden, ga eerst eens luisteren of je arts geen contra-indicaties (tegenaanwijzingen) ziet.
Welke soorten kamille zijn geschikt voor thee?
In onze contreien is de enige kamille die je kan gebruiken voor geneeskrachtige kruidenthee de echte kamille. Ook wel blauwe* kamille of Duitse kamille genoemd. Vind je hier ook het meest in het wild.
De echte kamille herken je aan zijn zoetgeurende bloemen enerzijds en aan de holle bloembodem anderzijds. Hoe je dit snel kan weten? Snij een bloemhoofdje in twee en kijk: is het hol of vol? Op de foto hierboven zie je een hol hoofdje.
*Waarom blauw? Omdat de etherische olie van kamille blauw kleurt bij het destilleren. Geen zorgen, je drinkt straks geen blauwe kamille thee. 😉
Andere soorten waar je al dan niet thee van kan zetten:
Reukeloze kamille
Tripleurospermum inodorum
Deze soort komt hier evenveel voor als de echte kamille. Makkelijk te verwarren ook, want ze lijken erg goed op elkaar.
Maar reukeloze kamille heeft (zoals de naam het al zegt) geen geur en de bloembodem is niet hol, maar vol. Van deze soort kan je beter geen thee zetten.
Schijfkamille
Matricaria discoidea
Deze plant vind je hier ook in het wild. De bloemetjes hebben gele harten, maar opmerkelijk: geen lintbloemetjes errond. Ziet er een beetje bizar uit, klopt.
Heel typisch is dat schijfkamille ruikt én smaakt naar ananas (pineapple weed in het Engels). Je kan er dan ook zeer lekkere thee van zetten, maar … die is niet zo geneeskrachtig.
Roomse kamille
Chamaemelum nobile
Roomse kamille - ook wel loopkamille genoemd – groeit hier niet in het wild, maar eerder in het Zuiden: Zuid-Frankrijk, Spanje, Portugal, Italië, …
Verspreidt een zoete, appelachtige geur als je er per ongeluk op trapt (niet erg, hij kan er wel tegen). Van deze bloemetjes kan je ook kamille thee zetten met ongeveer dezelfde werking als de echte kamille.
Valse kamille
Anthemis arvensis
En misschien dacht je nu al de hele tijd: bestaat er eigenlijk ook een valse kamille? Jazeker! Deze soort heeft een vol bloemhoofdje en een minder sterke geur. Niet geschikt om thee van te zetten, dus.
🌼 Een groen tapijt vol wit-gele stippen
Tijdens onze gezinsreis naar Portugal spotte ik de Roomse kamille voor ’t eerst tijdens een wandeling. Plots schoot er zo’n sterke appelgeur in m’n neusgaten dat ik spontaan de omgeving begon af te speuren. En jawel, een beetje verder stond een groen tapijt vol wit-gele stippen. Ik sloot m’n ogen en ademde een paar keer heel diep en bewust in. Hemels!
Hoe kamille zelf oogsten & drogen voor thee?
Kamille kan je makkelijk zelf oogsten in het wild en ik beloof je: eens je kamille thee hebt geproefd van je eigen oogst, wil je nooit nog terug naar theezakjes. Die smaak is helemaal anders en dat heeft alles te maken met het verwerkingsproces.
Kleine test: trek eens een theezakje kamille open en zaai de inhoud in een bloempot. Als hier straks nieuwe bloemen uit groeien, wijst dit op zaden in de gedroogde thee. De bloemen waren dus al te ver heen bij het drogen en dat beïnvloedt de smaak.
🧺 Kamille oogsten
Kamille bloeit steevast rond midzomer (eind juni). Om te oogsten, pluk je enkel de bloemhoofdjes, niet de bladeren. Opgelet: laat altijd voldoende bloemen staan voor de bijtjes! 🐝
Pluk altijd op een zonnige dag, wanneer het stuifmeel en de nectar (nog) niet zijn weggespoeld door de regen. Spoel de bloemen ook niet thuis. Oogst ze op een zuivere, onvervuilde plek.
💨 Kamille drogen
Na de oogst laat je de kamille bloemen drogen aan de lucht. Spreid de oogst mooi open op een muggenraam of stuk stof, zoals een katoenen sjaal of kussensloop.
Laat dit alles staan in een donkere, maar goed geventileerde en niet al te warme ruimte. Tijdens het drogen komt de zoete nectargeur al vrij. Mmm.
Verse kamille thee met kaneel (zónder honing!)
Ik maak mijn kamille thee het liefst met verse, niet-gedroogde bloemen. Dan is de thee veel aromatischer. Dit lukt alleen tijdens het bloeiseizoen, maar toch … je moet het eens geproefd hebben, vind ik. Met gedroogde bloemen kan het ook prima, natuurlijk.
🍵 Recept voor 1 kopje kamille thee:
Doe 1 opgehoopte theelepel verse of gedroogde kamille bloemen in je kop.
Overgiet met kokend water en dek af.
Laat het drankje minstens 7 minuten afgedekt trekken.
Ga zitten, geniet en kom tot rust.
Kamille bloemen zijn zoet met een lichte appelsmaak en een bittertje erin. Weet je wat hier ideaal bij past? Kaneel. Tegelijk het perfecte zoetmiddel ter vervanging van honing, wat ik bewust niet meer gebruik in de keuken.
Ook een warme oproep aan jou, beste wildplukziel: Honing is té kostbaar, de bijen moeten er heel hard voor werken en hebben het zo al enorm moeilijk. In de podcastaflevering Wilde bloemen en bijtjes had ik hierover een boeiend gesprek met Sien Lievens, herboriste en imker.
🌿 Laat kruidenthee lang genoeg trekken
Wist je dat een medicinale kruidenthee (infuus) lang genoeg moet trekken? Gebruik ook voldoende kruiden, opdat het drankje ook echt geneeskrachtig is. In de podcastaflevering Werken als Medical Herbalist met Irma Du Preez hoor je hoe je op een correcte manier medicinale kruidenthee zet.
Extra weetje: hoe langer je de thee laat trekken, hoe bitterder hij wordt. Dus die kaneel komt hier echt wel van pas. Enjoy! 😋
Zelf leren wildplukken?
Naast de kamille zijn er nog zoveel andere krachtige wilde planten om te ontdekken. Het is mijn droom om samen met jou onze collectieve plantenblindheid om te zetten naar gezamenlijke plantenwijsheid.
Wil je graag leren wildplukken op een veilige en duurzame manier? Dan heb ik iets voor jou: een gratis driedaags kickstartpakket. Stiekem hoop ik dat je daarna de wildplukkriebels te pakken hebt, natuurlijk… Wat denk je?
Lieve Galle, wilde plantenfluisteraar sinds 2002
Volg Lieve ook hier: Facebook - Instagram
Als herboriste en wildplukexperte is Lieve Galle gek op wilde planten. En op mensen. Maar ze merkte al gauw dat de connectie tussen die twee ontbrak.
Daarom richtte ze als wildplukpionier Wild Plant Forager op en organiseert ze nu al jarenlang lezingen, geleide wandelingen, kruidenworkshops en jaaropleidingen wildplukken.
Het is haar missie en passie om de kracht van planten bekender te maken bij het grote publiek. En dit op een veilige en duurzame manier.
🪴 Psst… heb je Lieves wildplukboek al in huis? Winnaar van de Lekker Vega Kookboekenwedstrijd!
Disclaimer:
De info op deze pagina kan in geen enkel geval medisch advies vervangen. Indien je kruiden gebruikt, zijn interacties met medicatie, nevenwerkingen en allergische reacties mogelijk. Als je al medicatie neemt, overleg dan altijd met je arts. Gebruik altijd je gezond verstand.
Niet alle kruiden zijn veilig tijdens de zwangerschap of borstvoedingsperiode. Overleg in dat geval met je vroedvrouw of lactatiekundige (of La Leche League). Ook voor jonge kinderen gebruik je sommige kruiden niet of wordt de dosering aangepast.
Wild Plant Forager kan niet aansprakelijk worden gesteld voor welke schade dan ook die voorkomt uit het toepassen van de kennis uit onze opleidingen, podcasts, boeken of blogs.